Thomas Kunst

Hedendaags

De Vragen


De zondvloed

Vragen bij afbeelding 1 tot en met 6

Op afbeelding 1 zie je een miniatuur uit een dertiende-eeuws manuscript met de voorstelling van de ark van Noach. Het verhaal van de ark van Noach komt uit de Bijbel. Noach krijgt van God de opdracht een ark (een woonschip) te bouwen. De ark moet zo groot zijn dat daarop, naast de familie van Noach, van elke diersoort één mannetje en één vrouwtje past.

Uit onvrede over wat de mens op aarde aanricht, is God van plan om de aarde te laten overstromen. Dit wordt 'de zondvloed' genoemd. Iedereen verdrinkt, behalve Noach en alle andere mensen en dieren die aan boord van de ark zijn.

Afbeelding 1 laat een moment vóór de zondvloed zien: een engel helpt de dieren bij het binnengaan van de ark. Afbeelding 2 verbeeldt een moment tijdens de zondvloed. Vergelijk afbeelding 1 en 2.
Aan de verbeelding van het water kun je het verschil zien tussen het moment vóór en tijdens de zondvloed.
3p 1.
Beschrijf dit verschil aan de hand van drie aspecten van de voorstelling.

Bekijk afbeelding 1.
Aan boord van de ark bevindt zich een groot aantal mensen en dieren. De maker van deze miniatuur wilde die enorme hoeveelheid laten zien en tegelijk de voorstelling overzichtelijk houden.
3p 2.
Beschrijf drie manieren waarop de maker laat zien dat de ark vol mensen en dieren zit en hij tegelijk de voorstelling overzichtelijk houdt.

Op afbeelding 3 zie je ook een voorstelling van de ark van Noach. Hier betreft het een miniatuur uit een laatveertiende-eeuws manuscript. De voorstelling op afbeelding 3 is levensechter dan die op afbeelding 1. Dit komt onder andere door de ruimteweergave.
2p 3. Beschrijf twee aspecten van afbeelding 3 die de ruimteweergave meer levensecht maken (dan die op afbeelding 1).

Miniaturen zoals die op afbeelding 1, 2 en 3 werden niet gemaakt met het doel om een levensechte weergave van de werkelijkheid te geven. Ze dienden een ander doel.
1p 4.
Leg uit wat het voornaamste doel was van dergelijke miniaturen.

Op afbeelding 4 zie je Sneeuwstorm – stoomboot bij de monding van een haven (die noodsignalen afgeeft in ondiep water) uit 1842 van de Engelse schilder William Turner. Turner was gefascineerd door storm op zee en ook door technologische uitvindingen, zoals de stoommachine die een nieuw type boot aandreef.

Bekijk afbeelding 4.
Turner schildert het meest hevige moment van een storm op zee.
3p 5. Noem drie aspecten van de voorstelling waaruit blijkt dat het om een hevig moment tijdens een storm gaat.

Turner versterkt het stormachtige effect door zijn manier van schilderen.
3p 6. Noem, steeds met een voorbeeld, drie manieren van schilderen die Turner gebruikt om het stormachtige effect te versterken.

Bekijk afbeelding 4.
Het onderwerp van dit schilderij past bij een visie op de natuur die kenmerkend was voor de romantiek.
2p 7.
Geef:
  • de romantische visie op de natuur, en
  • leg uit waarom het onderwerp van dit schilderij hierbij past.

Op afbeelding 5 en 6 (detail) zie je een werk uit 2014 van de Chinese kunstenaar Cai Guo-Qiang. Dit werk bestaat uit een oude vissersboot waarop 99 levensgrote replica's van dieren zijn geplaatst. De boot vaart over een rivier die ernstig is vervuild naar een verderop gelegen galerie.

Bekijk afbeelding 5 en 6.

Dit werk roept associaties op met het verhaal van de ark van Noach.
2p 8. Beschrijf twee aspecten van de voorstelling die associaties oproepen met het verhaal van de ark van Noach.

Zowel in de miniatuur met de voorstelling van de ark van Noach als in het werk van de Chinese kunstenaar, speelt de dreiging door water een grote rol. In beide gevallen is de mens de oorzaak van het onheil. Er is echter een groot inhoudelijk verschil tussen beide werken.
2p 9. Leg het inhoudelijke verschil uit tussen de miniatuur met de ark van Noach en het werk van de Chinese kunstenaar.

Guo-Qiang laat de boot met dieren over de vervuilde Huangpu-rivier varen, op weg naar de galerie waar zijn werk tentoongesteld wordt. Bewering: door deze tocht werkt dit kunstwerk effectiever als protestmiddel dan wanneer de kunstenaar de boot rechtstreeks in de galerie geplaatst had.
2p 10. Geef twee argumenten die deze bewering ondersteunen.



Boodschap in een fles


Vragen bij afbeelding 7 tot en met 12

Op afbeelding 7 zie je een kristallen karaf met een stop, ontworpen door de Nederlandse glaskunstenaar A. D. Copier (1901-1991). Het ontwerp dateert van 1963. De karaf is bedoeld om water of wijn uit te schenken.

De vormgeving van de karaf doet denken aan vloeistof, zoals water.
3p 11. Beschrijf drie aspecten van de vormgeving die doen denken aan vloeistof, zoals water.

Bekijk afbeelding 7.
De karaf is een voorbeeld van modernistische vormgeving.
2p 12.
Noem twee kenmerken van het modernisme die je herkent in de karaf.

Op figuur 1 zie je de stop van de karaf. De stop is zo ontworpen dat de hals van de karaf er goed mee wordt afgesloten.
1p 13. Leg uit waardoor juist deze vormgeving ervoor zorgt dat de hals goed wordt afgesloten.

Op afbeelding 8 zie je een plastic wegwerpflesje met bronwater. Het flesje wordt in grote hoeveelheden geproduceerd en verkocht.
Bekijk afbeelding 8.
Het ribbelpatroon op de fles is gebaseerd op de beweging van water.
2p 14. Beschrijf twee manieren waarop het patroon verwijst naar waterbewegingen.

De ribbels in het flesje hebben ook een praktische functie.
2p 15. Noem twee praktische functies van de ribbels.

Op figuur 2 zie je een reclame-affiche voor mineraalwater van het merk Spa uit 1931 door de Franse ontwerper Jean d'Ylen. Op figuur 3 zie je het veel later ontworpen logo voor SPA.

Bekijk figuur 2 en 3.
Veel bedrijven kiezen ervoor om het logo van hun merkproduct te vereenvoudigen.
2p 16.
Geef twee belangrijke redenen voor deze vereenvoudiging.

Op afbeelding 9 zie je een drinkfles van de Nederlandse ontwerper Rinke van Remortel. Met dit ontwerp won hij de prijsvraag die het bedrijf Dopper in 2010 had uitgeschreven voor een herbruikbare drinkfles voor kraanwater. Het bedrijf wil met dit soort drinkflessen het wegwerpen van plastic flessen tegengaan.

De fles bestaat uit drie delen: het grote blauwe deel, het witte deel en de blauwe dop. Dit systeem heeft voordelen voor de gebruiksfunctie.
2p 17.
Noem drie voordelen van dit systeem voor de gebruiksfunctie.

De Dopper is verkrijgbaar in verschillende kleuren en is ook te bestellen met een persoonlijke opdruk op het witte deel (afbeelding 10). Deze variaties in kleur en opdruk bieden de consument voordelen voor het gebruik. Zo kan de consument een kleur kiezen die past bij zijn of haar outfit.
2p 18. Geef nog twee voordelen die deze variatie in kleur en opdruk de consument biedt.

De internationale organisatie Join the Pipe produceert ook herbruikbare waterflessen, zoals het prijswinnende ontwerp van Mark Schulte uit 2009. Je ziet dit ontwerp waterflessen op afbeelding 11.

Afbeelding 12 is afkomstig van de website van Join the Pipe. De organisatie omschrijft haar doelstellingen als volgt: "Het doel is om iedereen, overal ter wereld, van schoon drinkwater te voorzien en het gebruik van milieuvervuilend voorverpakt water (zoals plastic wegwerpflessen) tegen te gaan. Van de opbrengst van de Join the Pipe- producten zoals de duurzame drinkwaterflesjes, Join the Pipe (horeca)- water en kraanwatertappunten, worden water- en sanitaire voorzieningen, zoals drinkwaterputten in ontwikkelingslanden als Afrika en Azië gefinancierd."

Het ontwerp van Schulte is gebaseerd op het idee van een waterleiding.
Bekijk afbeelding 11 en 12.
3p 19. Leg uit:
  • dat het ontwerp gebaseerd is op het idee van een waterleiding, en
  • toon dit aan met twee voorbeelden.

In het ontwerp van Schulte ligt de nadruk meer op de inhoudelijke betekenis van de waterfles voor de organisatie dan op de gebruiksfunctie van de waterfles.
3p 20.
Leg dit uit door in te gaan op
  • de vormgeving van de fles,
  • de inhoudelijke betekenis van de fles voor Join the Pipe, en
  • de gebruiksfunctie van de fles.

Op figuur 4 zie je een logo dat Join the Pipe in haar campagne gebruikt om wereldwijd aandacht te vragen voor de problematiek rond schoon drinkwater.

De organisatie promoot haar project met de woorden:

"Dit is het eerste sociale netwerk van kraanwaterdrinkers met als droom het bouwen van de langste waterleiding om zo iedereen, overal ter wereld, van schoon drinkwater te voorzien."

Het logo draagt de maatschappelijke doelstelling van de organisatie uit.
1p 21. Beschrijf de manier waarop het logo deze doelstelling uitdraagt.
Stacks Image 194
Afbeelding 1
Stacks Image 204
Afbeelding 2
Stacks Image 196
Afbeelding 3
Stacks Image 198
Afbeelding 4
Stacks Image 200
Afbeelding 5
Stacks Image 414
Afbeelding 6
Stacks Image 412
Afbeelding 7
Stacks Image 146
Figuur 1
Stacks Image 406
Afbeelding 8
Stacks Image 439
Figuur 2
Stacks Image 150
Figuur 3
Stacks Image 410
Afbeelding 9
Stacks Image 408
Afbeelding 10
Stacks Image 441
Afbeelding 11
Stacks Image 447
Afbeelding 12
Stacks Image 445
Figuur 4
De antwoorden


De zondvloed

1 maximumscore 3
drie van de volgende:
−  Op afbeelding 1 is weinig water te zien (laag water) en op afbeelding 2 beslaat het water een groot deel van de voorstelling (hoog water).
−  Op afbeelding 1 is het water rustig / zijn er weinig golven en op afbeelding 2 is het water wild / zijn er veel golven.
−  Op afbeelding 1 is er alleen water onder de ark, en op afbeelding 2 stroomt er ook water uit de hemel en/of rivieren.
−  Op afbeelding 1 ligt er niets in het water en op afbeelding 2 liggen er (verdronken) dier- en mensfiguren in het water.
per juist antwoord 1

2 maximumscore 3
drie van de volgende:
−  Door van de vele mens- en dierfiguren alleen de hoofden weer te geven kan de maker laten zien dat het er veel zijn en door die vereenvoudiging blijft de voorstelling toch overzichtelijk.
−  Door de dierenkoppen binnen de kaders van de ramen te stapelen kan de maker laten zien dat het er veel zijn en blijft de voorstelling door de ordening toch overzichtelijk.
−  Door alle mens- en dierfiguren vereenvoudigd (zonder details, versiering) weer te gegeven kan de maker veel figuren laten zien en blijft de voorstelling overzichtelijk en/of door sterke stilering kan de maker veel figuren kwijt die onderling goed te onderscheiden zijn, wat zorgt voor overzichtelijkheid.
−  Door het 'huis' op de boot drie lagen / verdiepingen te geven laat de maker zien dat de boot groot is en door de verschillende ramen te vullen met mens- en dierfiguren laat hij zien dat alle lagen/verdiepingen gevuld zijn. Beide zorgen voor een overzichtelijke ordening.
−  Door gebruik te maken van slechts twee kleuren (oranjerood en blauw) naast wit zijn de vele dierfiguren (binnen de kaders van de ramen) goed uit elkaar te houden en blijft de voorstelling toch overzichtelijk.
per juist antwoord 1

3 maximumscore 2
twee van de volgende:
−  (perspectief) De ark op afbeelding 3 is verkort weergegeven.
−  (perspectief) De ark is diagonaal / schuin / driekwart in beeld geplaatst zodat er meer van de boot te zien is.
−  (plasticiteit door licht en donker) Op afbeelding 3 is de plasticiteit van de boeg en/of de kleding van de mensen en/of de bomen en/of de romp van de boot meer uitgewerkt door gebruik van licht en donker / schaduw.
−  (indeling in plans) Op afbeelding 3 is een indeling in voorgrond (oever met planten) en achtergrond (de zee, de lucht) te zien (op afbeelding 1 is nauwelijks diepte / is de gouden achtergrond decoratief).
per juist antwoord 1

4  maximumscore 1
Het antwoord moet de volgende strekking hebben: Het voornaamste doel van deze miniaturen is het vertellen / illustreren (soort stripverhaal) van een religieus verhaal / een religieuze boodschap (in dit geval het verhaal van de ark van Noach).

5  maximumscore 3
drie van de volgende:
−  Er zijn hoge golven / golven met punten te zien.
−  Wolken (lucht) en (zee)water vormen samen één woeste werveling / kolkende massa / worden tot een stormachtige beweging opgezweept.
−  De boot wordt verzwolgen door de zee / verdwijnt bijna in zee.
−  Het rood met zwarte noodsignaal hangt als een dreigende wolk in de lucht.
per juist antwoord 1

6 maximumscore 3
drie van de volgende:
−  De expressieve / felle toets versterkt het woeste / striemende effect van de storm.
−  Het schilderen in verschillende (soms haaks op elkaar staande) richtingen versterkt het effect van wervelende storm / een woeste doorgaande beweging.
−  Het witte hoogsel suggereert witte schuimkoppen / striemende sneeuw en versterkt het effect van een woeste (sneeuw)storm op zee.
−  Het werken in transparante en/of overlappende lagen versterkt het wild samengaan van windvlagen, striemende sneeuw en opspattend zeewater / versterkt het allesomvattende effect van de storm.
per juist antwoord 1

7 maximumscore 2
Antwoorden moeten de volgende strekking hebben:
• (romantische visie) De mens is klein / nietig en onmachtig ten aanzien van de overweldigende (goddelijke) kracht / macht van de natuur en/of de mens is overgeleverd aan de kracht / macht van de natuur (1 punt)
• (onderwerp) De stoomboot, in die tijd een voorbeeld van (menselijke) vooruitgang in techniek, heeft de grootste moeite om stand te houden tegen de overweldigende kracht van de natuur (1 punt)

8 maximumscore 2
twee van de volgende:
−  De boot vol dieren roept associaties op met de boot / ark van Noach, waarop zich ook veel dieren bevinden.
−  De grote verscheidenheid aan dieren op de boot doet denken aan de verschillende diersoorten (van elke soort een mannetje en een vrouwtje) die aan boord van de ark van Noach gingen.
−  Het ernstig vervuilde rivierwater roept associaties op met de zondvloed / met de grote overstroming die al het leven bedreigt.
−  De dieren liggen / hangen erbij alsof zij uitgeput / doodziek zijn. Dit roept associaties op met de gevaarlijke situatie / de zondeval uit het verhaal van de ark van Noach. of De dieren lijken net gered uit een gevaarlijke situatie en dat doet denken aan Noach en zijn ark, die de redding vormen voor de (in hun voortbestaan bedreigde) dieren.
per juist antwoord 1

9  maximumscore 2
Antwoorden moeten de volgende strekking hebben:
• In de miniatuur met de ark van Noach gaat het om een religieuze boodschap / een straf van God (met de zondvloed straft hij de mens voor diens fouten / zonden) (1 punt)
• In het werk van de Chinese kunstenaar gaat het om (een commentaar op) een maatschappelijk probleem / milieuprobleem / klimaatprobleem: de mens bedreigt het voortbestaan van de aarde (bijvoorbeeld door vervuiling van rivieren of door de opwarming van de aarde) (1 punt)

10  maximumscore 2
Antwoorden moeten de volgende strekking hebben:
• Groter publieksbereik: de boot vaart bijvoorbeeld langs een stad, waardoor veel meer mensen het werk zien dan wanneer het werk alleen in een galerie geplaatst wordt (waar vooral kunstliefhebbers komen) (1 punt)
• Versterking van de inhoud: door de boot met (dood)zieke dieren in de context van de vervuilde rivier te laten zien wordt de aandacht meer op de vervuilde rivier gericht / wordt de inhoudelijke zeggingskracht van het werk vergroot (dan in de galerie, waar meer aandacht zal zijn voor de vormgeving van de boot) (1 punt)


Boodschap in een fles

11 maximumscore 3
drie van de volgende:
−  (vorm) De bolle vorm van de karaf doet denken aan een waterdruppel.
−  (materiaal) Het materiaal glas / kristal is helder / transparant en doet denken aan helder water.
−  (materiaal) Het (glazen) oppervlak van de karaf glanst en dat doet denken aan reflectie in water.
−  (vorm) De stop, die bestaat uit drie bolle vormen onder elkaar (die kleiner worden), doet denken aan luchtbellen in water / druppelen.
−  (kleur) De karaf is kleurloos, zoals helder water.
per juist antwoord 1

12 maximumscore 2
twee van de volgende:
−  de (herhaling van de) geometrische vorm / bolvorm
−  Het ontwerp / de vorm van de karaf vloeit voort uit de functie (form follows function) een bol met een schenktuit (kolf) en/of uit het blazen van glas (bolvorm).
−  geen versiering / eenvoudige versiering (die voortkomt uit de basisvorm, zoals de stop met drie kleine bollen) en/of strakke vormgeving
per juist antwoord 1

13  maximumscore 1
een van de volgende:
−  De kleine bolvormen passen in de hals en zorgen ervoor dat de grote bolvorm op de hals blijft zitten / niet van de hals rolt.
−  De kleine bolvormen zorgen voor gewicht zodat de stop de hals goed afsluit (en er geen stof of zuurstof in de fles kan komen).

14  maximumscore 2
twee van de volgende:
−  De ribbels hebben de vorm van golven / zijn golvende lijnen.
−  De ribbels herhalen zich als rimpelingen in het water.
−  De golvende lijnen / ribbels op de voorkant en achterkant verspringen ten opzichte van elkaar / kruisen elkaar optisch waardoor het effect van golving / rimpeling in het water ontstaat.
−  De golvende lijnen / ribbels (direct onder het etiket) vormen een soort draaikolk.
−  De onderste golvende lijnen / ribbels bewegen omhoog alsof er een opwaartse druk is / luchtbel onder zit.
−  De bovenste ringen lijken een aanduiding van het hoogste waterpeil.
per juist antwoord 1

15 maximumscore 2
−  De ribbels zorgen voor meer grip als je de fles vasthoudt
−  De ribbels zorgen voor meer stevigheid in de opbouw van de fles

16 maximumscore 2
twee van de volgende redenen:
−  Het logo is daarmee kernachtiger (krachtiger) en zodoende makkelijker te onthouden / sneller herkenbaar.
−  Het logo is daardoor op meer manieren toepasbaar, bijvoorbeeld op klein formaat en/of in een kleur.
−  Het logo is daardoor eenvoudiger te reproduceren (simpele druktechnieken).
−  Het logo is daardoor abstracter / minder tijdsgebonden (minder gauw gedateerd).
per juiste reden 1

17 maximumscore 2
drie van de volgende:
−  Het witte deel met blauwe dop kan als losse drinkbeker gebruikt worden.
−  De blauwe dop kan gebruikt worden als afsluiting van de fles én als voetje voor de beker (zodat deze kan staan).
−  De fles kan van binnen goed schoongemaakt worden.
−  De fles kan op hygiënische wijze gedeeld worden met een ander (de een neemt een slok uit de fles en de ander uit de beker).
−  Als je een onderdeel kwijtraakt / een onderdeel kapotgaat, kun je het vervangen (zonder dat je de hele fles hoeft te vervangen).
indien drie antwoorden juist 2 indien twee antwoorden juist 1 indien minder dan twee antwoorden juist 0

18 maximumscore 2

twee van de volgende:
−  Een variatie in kleur / opdruk is voordelig voor het gebruik in een gedeelde omgeving (in een gezin, op school of kantoor) omdat de flessen goed uit elkaar te houden zijn.
−  Door variatie in opdruk / kleur kan de consument een hippe variant maken / meegaan met de mode / trends.
−  Bij aanschaf van meerdere flessen in verschillende kleuren kan de consument een meerkleurige / bonte fles samenstellen.
−  Met een persoonlijke opdruk / logo kan een consument reclame maken voor een (ander / eigen) product.
per juist antwoord 1

19  maximumscore 3
• Het ontwerp van Schulte is gebaseerd op een systeem van kunststof / plastic buizen dat bestaat uit verschillende aan elkaar te koppelen (basis)onderdelen (1 punt)
• twee van de volgende voorbeelden: (2 punten)
−  Elke fles heeft de buis als basisvorm.
−  Er zijn vijf verschillende varianten op de buisvorm die overeenkomen met onderdelen van een waterleiding (zoals de Y- vorm).
−  Elke fles is te koppelen aan een andere fles en vormt zo een leiding.
Opmerking Als bij het tweede deel van de vraag één juist voorbeeld wordt gegeven, één scorepunt toekennen.

20 maximumscore 3

Antwoorden moeten de volgende strekking hebben:
• (vormgeving) De vormgeving van de waterflessen is ontleend aan (de delen van) een waterleidingsysteem (1 punt)
• (inhoudelijke betekenis) De vormgeving is gericht op het voornaamste doel van de organisatie, namelijk zo veel mogelijk mensen van (schoon) drinkwater voorzien en/of door deelname aan dit project (financieel) bij te dragen aan de realisatie ervan (1 punt)
• (gebruiksfunctie) Van alle varianten drinkflessen is alleen het rechte model geschikt om uit te drinken en te vervoeren (in een tas), de andere varianten hebben onnodige / onpraktische uitsteeksels en/of twee openingen en/of zijn krom en daarmee niet handig in gebruik (1 punt)

21 maximumscore 1

Het antwoord moet de volgende strekking hebben: Het logo verbindt het idee van een waterleiding die (vrijwel) door alle landen loopt aan het idee van een (sociaal) netwerk van deelnemers dat alle landen op de wereld / de hele wereldkaart omvat (Doelstelling van Join the Pipe is om de hele wereld van schoon drinkwater te voorzien. Hiervoor is een sociaal netwerk nodig.)