Modernisme deel 2
De Vragen
Meestelijke muurschilderingen
Vragen bij afbeelding 1 tot en met 8
In het begin van de twintigste eeuw werden aan de rand van steden en dorpen af en toe aantrekkelijke villawijken gebouwd. Karakteristiek voor zo'n wijk is dat er veel groen aanwezig is. Men spreekt dan ook van een 'villapark'.
In 1916 kocht de Amsterdamse tegelhandelaar Arnold Heystee een stuk bosgrond in het dorp Bergen in Noord-Holland. Hij vroeg architect Jan Frederik Staal om daar een villapark te ontwikkelen. Staal schakelde vier collega-architecten in en zo kwam in 1918 Park Meerwijk tot stand metzeventien villa's in een parkachtige omgeving.
Meestelijke muurschilderingen
Vragen bij afbeelding 1 tot en met 8
In het begin van de twintigste eeuw werden aan de rand van steden en dorpen af en toe aantrekkelijke villawijken gebouwd. Karakteristiek voor zo'n wijk is dat er veel groen aanwezig is. Men spreekt dan ook van een 'villapark'.
In 1916 kocht de Amsterdamse tegelhandelaar Arnold Heystee een stuk bosgrond in het dorp Bergen in Noord-Holland. Hij vroeg architect Jan Frederik Staal om daar een villapark te ontwikkelen. Staal schakelde vier collega-architecten in en zo kwam in 1918 Park Meerwijk tot stand metzeventien villa's in een parkachtige omgeving.
Figuur 1
Figuur 2
Op figuur 1 hierboven zie je de plattegrond van Park Meerwijk. De villa's liggen verspreid over het park en hebben elk een eigen perceel.
Jan Staal maakte een totaalplan en bepaalde de vorm en grootte van de verschillende percelen. De architecten kregen daarna alle vrijheid bij het ontwerpen en de plaatsing van de afzonderlijke villa's.
Uit de plattegrond van de wijk kun je afleiden dat er allerlei variaties zijn toegepast.
Bekijk figuur 1.
2p 1. Noem twee manieren waarop de architecten gevarieerd hebben binnen het totaalplan.
Staal had de supervisie over de bouw en hij ontwierp ook een plan voor de aanleg van het groen. Daarbij liet hij de natuur zoveel mogelijk intact, zodat de beek die door het gebied liep en bomen die er al stonden, behouden bleven.
Staal had nog meer ideeën over de aanleg van het groen in het park.
Bekijk figuur 1.
2p 2. Leid twee van die ideeën af uit de plattegrond.
Geef ook aan hoe je deze ideeën uit figuur 1 kunt afleiden.
Bekijk afbeelding 1 en figuur 2. Op afbeelding 1 zie je de villa bij de ingang van het park. Deze wordt De Bark genoemd en is ontworpen door Staal. Een bark is een historisch koopvaardijschip.
3p 3. Bespreek drie aspecten waardoor de villa aan een schip doet denken.
Op afbeelding 2 zie je een tuinhuisje dat tegenover De Bark ligt. Het is eveneens ontworpen door Staal en heeft net als de villa een rieten dak. Dat geldt ook voor huize Meerhoek, gebouwd door architect C.J. Blaauw.
Je ziet deze villa op afbeelding 3.
Bekijk afbeelding 1, 2 en 3 en het detail op afbeelding 3a.
Riet, dat als dakbedekking tot dan toe vooral werd toegepast bij boerderijen, geeft de architectuur een natuurlijk karakter. Dat komt door de kleur, maar ook door de manier waarop het riet hier verwerkt is.
1p 4. Geef aan hoe daardoor een natuurlijk karakter is ontstaan.
Tegelhandelaar Heystee bemoeide zich als opdrachtgever niet met de ontwerpen van de architecten, zolang ze maar veel tegels van zijn firma gebruikten.
Op afbeelding 4 en 5 zie je de hal van twee verschillende villa's. De architecten hebben de eis van de opdrachtgever uitgebuit en de tegels op een verrassende manier toegepast en geïntegreerd in het geheel.
4p 5. Bespreek voor elke hal hoe de tegels zijn toegepast.
Leg daarna voor elke hal uit hoe de tegels een eenheid vormen met de architectuur.
De architectuur van Park Meerwijk wordt gerekend tot de Amsterdamse School. De architecten van deze beweging vonden zichzelf evenzeer kunstenaar als architect.
2p 6. Geef aan hoe je uit de gebouwen kunt afleiden dat zij als kunstenaar te werk gingen.
Op afbeelding 6 zie je een huis dat in 2005 gebouwd is in de bossen bij Veenendaal. Architect Paul de Ruiter ontwierp dit 27 meter lange gebouw van hout, staal en glas. Villa Berkel is acht meter diep en zo gesitueerd dat er geen inkijk is vanaf de straat.
Bekijk afbeelding 6 en het detail op afbeelding 7.
De bewoners van Villa Berkel wilden optimaal van de natuur kunnen genieten.
3p 7. Bespreek drie aspecten van de woning die inspelen op deze behoefte.
Alle ruimtes in de woning staan met elkaar in verbinding. Helemaal rechts op afbeelding 6 bevindt zich de badruimte die je ziet op afbeelding 8. Tegenover de badruimte is een kunstmatige waterval aangebracht.
Bekijk afbeelding 8.
Het baden wordt hier een bijzondere belevenis.
3p 8. Geef aan welke beleving hier ontstaat.
Noem daarna twee aspecten waardoor die beleving wordt opgeroepen.
Een Duits architectuurtijdschrift wijdde in 2009 een themanummer aan het feit dat negentig jaar geleden door Walter Gropius het Bauhaus werd opgericht. Villa Berkel wordt hierin beschreven als een eerbetoon aan het Nieuwe Bouwen dat toen ontstond.
3p 9. Leg uit in welk opzicht Villa Berkel voldoet aan de idealen van het Nieuwe Bouwen. Betrek tenminste drie van die idealen in je antwoord.
Villa Berkel ligt net als de villa's van Park Meerwijk in het groen. Maar de architectuur gaat hier een andere relatie aan met de natuur dan in Park Meerwijk.
2p 10. Geef voor beide projecten aan hoe je die relatie kunt typeren.
Nieuwe Zakelijkheid in Nederland
Vragen bij afbeelding 9 tot en met 13
Jan Staal maakte een totaalplan en bepaalde de vorm en grootte van de verschillende percelen. De architecten kregen daarna alle vrijheid bij het ontwerpen en de plaatsing van de afzonderlijke villa's.
Uit de plattegrond van de wijk kun je afleiden dat er allerlei variaties zijn toegepast.
Bekijk figuur 1.
2p 1. Noem twee manieren waarop de architecten gevarieerd hebben binnen het totaalplan.
Staal had de supervisie over de bouw en hij ontwierp ook een plan voor de aanleg van het groen. Daarbij liet hij de natuur zoveel mogelijk intact, zodat de beek die door het gebied liep en bomen die er al stonden, behouden bleven.
Staal had nog meer ideeën over de aanleg van het groen in het park.
Bekijk figuur 1.
2p 2. Leid twee van die ideeën af uit de plattegrond.
Geef ook aan hoe je deze ideeën uit figuur 1 kunt afleiden.
Bekijk afbeelding 1 en figuur 2. Op afbeelding 1 zie je de villa bij de ingang van het park. Deze wordt De Bark genoemd en is ontworpen door Staal. Een bark is een historisch koopvaardijschip.
3p 3. Bespreek drie aspecten waardoor de villa aan een schip doet denken.
Op afbeelding 2 zie je een tuinhuisje dat tegenover De Bark ligt. Het is eveneens ontworpen door Staal en heeft net als de villa een rieten dak. Dat geldt ook voor huize Meerhoek, gebouwd door architect C.J. Blaauw.
Je ziet deze villa op afbeelding 3.
Bekijk afbeelding 1, 2 en 3 en het detail op afbeelding 3a.
Riet, dat als dakbedekking tot dan toe vooral werd toegepast bij boerderijen, geeft de architectuur een natuurlijk karakter. Dat komt door de kleur, maar ook door de manier waarop het riet hier verwerkt is.
1p 4. Geef aan hoe daardoor een natuurlijk karakter is ontstaan.
Tegelhandelaar Heystee bemoeide zich als opdrachtgever niet met de ontwerpen van de architecten, zolang ze maar veel tegels van zijn firma gebruikten.
Op afbeelding 4 en 5 zie je de hal van twee verschillende villa's. De architecten hebben de eis van de opdrachtgever uitgebuit en de tegels op een verrassende manier toegepast en geïntegreerd in het geheel.
4p 5. Bespreek voor elke hal hoe de tegels zijn toegepast.
Leg daarna voor elke hal uit hoe de tegels een eenheid vormen met de architectuur.
De architectuur van Park Meerwijk wordt gerekend tot de Amsterdamse School. De architecten van deze beweging vonden zichzelf evenzeer kunstenaar als architect.
2p 6. Geef aan hoe je uit de gebouwen kunt afleiden dat zij als kunstenaar te werk gingen.
Op afbeelding 6 zie je een huis dat in 2005 gebouwd is in de bossen bij Veenendaal. Architect Paul de Ruiter ontwierp dit 27 meter lange gebouw van hout, staal en glas. Villa Berkel is acht meter diep en zo gesitueerd dat er geen inkijk is vanaf de straat.
Bekijk afbeelding 6 en het detail op afbeelding 7.
De bewoners van Villa Berkel wilden optimaal van de natuur kunnen genieten.
3p 7. Bespreek drie aspecten van de woning die inspelen op deze behoefte.
Alle ruimtes in de woning staan met elkaar in verbinding. Helemaal rechts op afbeelding 6 bevindt zich de badruimte die je ziet op afbeelding 8. Tegenover de badruimte is een kunstmatige waterval aangebracht.
Bekijk afbeelding 8.
Het baden wordt hier een bijzondere belevenis.
3p 8. Geef aan welke beleving hier ontstaat.
Noem daarna twee aspecten waardoor die beleving wordt opgeroepen.
Een Duits architectuurtijdschrift wijdde in 2009 een themanummer aan het feit dat negentig jaar geleden door Walter Gropius het Bauhaus werd opgericht. Villa Berkel wordt hierin beschreven als een eerbetoon aan het Nieuwe Bouwen dat toen ontstond.
3p 9. Leg uit in welk opzicht Villa Berkel voldoet aan de idealen van het Nieuwe Bouwen. Betrek tenminste drie van die idealen in je antwoord.
Villa Berkel ligt net als de villa's van Park Meerwijk in het groen. Maar de architectuur gaat hier een andere relatie aan met de natuur dan in Park Meerwijk.
2p 10. Geef voor beide projecten aan hoe je die relatie kunt typeren.
Nieuwe Zakelijkheid in Nederland
Vragen bij afbeelding 9 tot en met 13
Figuur 3
Figuur 4
Figuur 5
Op afbeelding 9 en 10 zie je twee aanzichten van een huis in Rotterdam. Het is in 1933 gebouwd door de architecten Brinkman en Van der Vlugt, die ook de beroemde Van Nellefabriek ontwierpen. Een van de directeuren van Van Nelle, de heer Sonneveld gaf hen opdracht een ruime, lichte woning te bouwen voor zijn gezin. Het huis moest van alle moderne gemakken worden voorzien. Het is in 2001 grondig gerestaureerd en fungeert nu als museumwoning. Het is weer helemaal ingericht zoals de familie Sonneveld het destijds bewoonde.
Villa Sonneveld is een van de best bewaarde voorbeelden van het Nieuwe Bouwen in Nederland. In 1933 was dit zeer vooruitstrevende architectuur. Bekijk afbeelding 9 en 10.
3p 11. Noem drie aspecten van het exterieur die toen modern waren.
De architecten van het Nieuwe Bouwen vonden dat de oude bouwstijlen niet meer pasten ineen tijd waarin de wereld in een hoog tempo veranderde. De familie Sonneveld wilde een woning die een nieuwe, moderne manier van leven weerspiegelde. Dat paste goed bij het uitgangspunt van het Nieuwe Bouwen om ‘licht, lucht en ruimte’ in de architectuur te brengen.
Bekijk afbeelding 9 en 10 en figuur 3 en 4.
2p 12. Geef aan hoe je aan het exterieur kunt zien dat ‘licht en lucht’ belangrijk zijn.
De vormgeving van het Nieuwe Bouwen was alleen mogelijk dankzij nieuwe materialen als staal, glas en beton.
2p 13. Leg dit uit aan de hand van afbeelding 9 en 10 en de plattegrond op figuur 5.
Op afbeelding 11 zie je de woonkamer op de eerste verdieping. Op de plattegrond op figuur 5 is het standpunt aangegeven van waaraf de foto op afbeelding 11 is genomen. Aan de woonkamer is goed te zien dat de architecten naar ruimte streefden. Bekijk afbeelding 11 en figuur 5.
3p 14. Noem drie aspecten van de architectuur die bijdragen aan het gevoel van ruimte.
Het huis werd ingericht met Gispen-meubilair. Ontwerper en fabrikant W.H. Gispen zette zich af tegen de kunstnijverheid uit de negentiende eeuw toen hij schreef: “Een kunstnijvere wil altijd laten zien hoe knap hij is en hoe rijk zijn fantasie. Kunstnijverheid is een besmettelijke ziekte, zoiets als griep, maar erger. De genezing komt door het opengaan der oogen voor de schoonheid van lijn en verhouding die je vindt in eenvoudige fabrieksproducten.”
Met deze uitspraak sluit Gispen aan bij een nieuwe opvatting over vormgeving die Nieuwe Zakelijkheid genoemd wordt. Bekijk afbeelding 11 en 12.
2p 15. Geef aan hoe deze nieuwe opvatting terug te vinden is in zijn meubelontwerpen. Doe dit aan de hand van twee kenmerken.
1p 16. Met welke stroming zijn de ontwerpen van Gispen verwant?
A. Art Nouveau
B. Amsterdamse School
C. Bauhaus
Noteer het juiste antwoord.
Op afbeelding 13 zie je de kaptafel van mevrouw Sonneveld, die zowel praktisch is als luxueus.
2p 17. Leg dit uit.
In het begin van de twintigste eeuw werden nieuwe lampen ontwikkeld voor de optimale verlichting van fabrieken, kantoren en winkels. Gispen experimenteerde met nieuwe verlichting en gebruikte voor villa Sonneveld zijn zogenaamde Gisolampen.
De spiegel, met delen van matglas, wordt op een geraffineerde manier verlicht.
Villa Sonneveld is een van de best bewaarde voorbeelden van het Nieuwe Bouwen in Nederland. In 1933 was dit zeer vooruitstrevende architectuur. Bekijk afbeelding 9 en 10.
3p 11. Noem drie aspecten van het exterieur die toen modern waren.
De architecten van het Nieuwe Bouwen vonden dat de oude bouwstijlen niet meer pasten ineen tijd waarin de wereld in een hoog tempo veranderde. De familie Sonneveld wilde een woning die een nieuwe, moderne manier van leven weerspiegelde. Dat paste goed bij het uitgangspunt van het Nieuwe Bouwen om ‘licht, lucht en ruimte’ in de architectuur te brengen.
Bekijk afbeelding 9 en 10 en figuur 3 en 4.
2p 12. Geef aan hoe je aan het exterieur kunt zien dat ‘licht en lucht’ belangrijk zijn.
De vormgeving van het Nieuwe Bouwen was alleen mogelijk dankzij nieuwe materialen als staal, glas en beton.
2p 13. Leg dit uit aan de hand van afbeelding 9 en 10 en de plattegrond op figuur 5.
Op afbeelding 11 zie je de woonkamer op de eerste verdieping. Op de plattegrond op figuur 5 is het standpunt aangegeven van waaraf de foto op afbeelding 11 is genomen. Aan de woonkamer is goed te zien dat de architecten naar ruimte streefden. Bekijk afbeelding 11 en figuur 5.
3p 14. Noem drie aspecten van de architectuur die bijdragen aan het gevoel van ruimte.
Het huis werd ingericht met Gispen-meubilair. Ontwerper en fabrikant W.H. Gispen zette zich af tegen de kunstnijverheid uit de negentiende eeuw toen hij schreef: “Een kunstnijvere wil altijd laten zien hoe knap hij is en hoe rijk zijn fantasie. Kunstnijverheid is een besmettelijke ziekte, zoiets als griep, maar erger. De genezing komt door het opengaan der oogen voor de schoonheid van lijn en verhouding die je vindt in eenvoudige fabrieksproducten.”
Met deze uitspraak sluit Gispen aan bij een nieuwe opvatting over vormgeving die Nieuwe Zakelijkheid genoemd wordt. Bekijk afbeelding 11 en 12.
2p 15. Geef aan hoe deze nieuwe opvatting terug te vinden is in zijn meubelontwerpen. Doe dit aan de hand van twee kenmerken.
1p 16. Met welke stroming zijn de ontwerpen van Gispen verwant?
A. Art Nouveau
B. Amsterdamse School
C. Bauhaus
Noteer het juiste antwoord.
Op afbeelding 13 zie je de kaptafel van mevrouw Sonneveld, die zowel praktisch is als luxueus.
2p 17. Leg dit uit.
In het begin van de twintigste eeuw werden nieuwe lampen ontwikkeld voor de optimale verlichting van fabrieken, kantoren en winkels. Gispen experimenteerde met nieuwe verlichting en gebruikte voor villa Sonneveld zijn zogenaamde Gisolampen.
De spiegel, met delen van matglas, wordt op een geraffineerde manier verlicht.
Figuur 6
Bekijk figuur 6.
2p 18. Leg aan de hand van twee aspecten uit hoe de verlichting verwerkt is in de spiegelconstructie.
Brinkman en Van de Vlugt besloten dat Gispen het meubilair moest ontwerpen en dat zij zelf verantwoordelijk bleven voor de kleuren en daarmee voor de sfeer van het hele huis.
1p 19. Breng dit gegeven in verband met de opvattingen van het Nieuwe Bouwen.
Uit gesprekken met mensen die de Sonnevelds hebben gekend blijkt dat het in de jaren dertig helemaal niet vanzelfsprekend gevonden werd om in een huis als dit te willen wonen. Velen vonden dat maar een ‘merkwaardige onderneming’, vooral voor een directeursfamilie.
1p 20. Waarom werd de stijl van het Nieuwe Bouwen ongeschikt gevonden voor de woning vaneen directeur?
2p 18. Leg aan de hand van twee aspecten uit hoe de verlichting verwerkt is in de spiegelconstructie.
Brinkman en Van de Vlugt besloten dat Gispen het meubilair moest ontwerpen en dat zij zelf verantwoordelijk bleven voor de kleuren en daarmee voor de sfeer van het hele huis.
1p 19. Breng dit gegeven in verband met de opvattingen van het Nieuwe Bouwen.
Uit gesprekken met mensen die de Sonnevelds hebben gekend blijkt dat het in de jaren dertig helemaal niet vanzelfsprekend gevonden werd om in een huis als dit te willen wonen. Velen vonden dat maar een ‘merkwaardige onderneming’, vooral voor een directeursfamilie.
1p 20. Waarom werd de stijl van het Nieuwe Bouwen ongeschikt gevonden voor de woning vaneen directeur?
Afbeelding 1
Afbeelding 2
Afbeelding 3
Afbeelding 3a
Afbeelding 4
Afbeelding 5
Afbeelding 6
Afbeelding 7
Afbeelding 8
Afbeelding 9
Afbeelding 10
Afbeelding 11
Afbeelding 12
Afbeelding 13
De antwoorden
Villa’s in het groen
1 maximumscore 2
twee van de volgende antwoorden:
− De villa's hebben verschillende plattegronden (en groottes).
− De villa's zijn steeds anders op het betreffende perceel geplaatst: sommige villa's liggen aan de weg, andere helemaal in het groen verscholen.
− Sommige villa's zijn vrijstaand, andere zijn geschakeld.
per juist antwoord 1
2 maximumscore 2
twee van de volgende antwoorden:
− Het idee van eenheid of collectiviteit: de beplanting vormt één geheel en loopt door over de perceelafscheidingen (in plaats van iedereen zijn eigen tuin).
− Het idee van afwisseling/variatie: dichte begroeiing wordt afgewisseld met open ruimtes of gras, of: hoge begroeiing / grote struiken worden afgewisseld met lage begroeiing / kleine struiken.
− Het idee van ordening: paden zijn soms recht en hoekig en/of zorgen hier en daar voor symmetrie in de groenaanleg.
− Het geheel moet er toch natuurlijk uitzien: paden zijn ook vaak gebogen en/of naar de villa's lopen smalle gebogen paden (als bospaadjes).
per juist antwoord 1
3 maximumscore 3
drie van de volgende aspecten:
− De ronde vorm die naar de punt toeloopt, lijkt op de boeg van een schip.
− De verticale steunbeer aan de voorzijde (links op de foto) suggereert een roerblad aan een achtersteven (met het roer).
− Het uitsteeksel aan de voorzijde suggereert het roer of de boegspriet.
− Het onderste rieten dak heeft een golvende vorm: het 'boegdeel' lijkt door die golf te varen.
− Schuin gemetselde stenen onder de rij ramen suggereren golven langs het 'schip'.
− De drie kozijnen van de verdieping zijn schuin toegesneden van vorm en/of naar binnen geplaatst, waardoor vaart wordt gesuggereerd.
per juist aspect 1
4 maximumscore 1
Het antwoord moet de volgende strekking hebben:
Met riet zijn organische vormen gemaakt die natuurlijk gegroeid lijken, of: het riet is in dikke lagen opgebracht, waardoor het een natuurlijke beschutting (hut) of een vacht lijkt.
5 maximumscore 4
De antwoorden moeten de volgende strekking hebben:
• afbeelding 4: Er zijn (geglazuurde) kleurige (oranje/rode en blauwe) reliëftegels gebruikt om een paraplubak / kapstokinstallatie te maken: een functioneel en tevens opvallend/kleurig/decoratief halmeubel 1
• afbeelding 4: Het halmeubel vormt een eenheid met de architectuur doordat het vlak tussen de deuren helemaal wordt gevuld (tot de hoogte van de deuren) en/of doordat de puntvorm van het raam enigszins herhaald wordt in de blauwe tegels en/of in de versiering van (rode) tegels in de (gele) vloer 1
• afbeelding 5: Hier zijn (groene) tegels gebruikt om een (doorlopende) lambrisering te maken in hal en trappenhuis 1
• afbeelding 5: De verspringende / getande contourlijnen (en zwarte accenten) accentueren de trap en/of de groene tegels en de zwarte accenten markeren de plaatsing van de lampen en/of de overgang van trap naar hal 1
6 maximumscore 2
Het antwoord moet de volgende strekking hebben:
Door te spelen met sculpturale, 'geboetseerde' vormen die weinig functioneel zijn, een opvallend originele en/of persoonlijke / artistieke opzet en door decoraties als een soort 'handschrift' van de ontwerper, ontstaat een architectuur die expressief is.
Opmerking
Als een relevant deel van het antwoord is gegeven 1 scorepunt toekennen.
7 maximumscore 3
drie van de volgende aspecten:
− De langgerekte gevel is helemaal van glas, dus overal kun je naar buiten kijken, de tuin / de natuur in.
− Een breed terras over de hele lengte van de villa en/of een overstekend dak betrekken de omringende tuin/natuur bij de villa.
− Het terras is om een bestaande boom heen gebouwd, waarmee de natuur echt deel uitmaakt van de villa.
− Er is onbeschilderd (geïmpregneerd) hout gebruikt, waardoor het huis aansluit bij de natuurlijke omgeving.
− Er is maar één woonlaag, waardoor op de grond geleefd wordt, dicht bij de natuur.
per juist aspect 1
8 maximumscore 3
• beleving: 1
Het lijkt of je je buiten in de natuur bij een beekje staat te wassen of buiten baadt.
• Dat komt doordat (twee van de volgende aspecten): 2 − de wanden (en het dak) van de badruimte van glas zijn (zonder gordijnen).
− je buiten water ziet (en hoort) stromen.
− de vloer van de badkamer overloopt in een glazen rand die zweeft boven een waterbak buiten.
Opmerking
Voor elk juist aspect 1 scorepunt toekennen.
9 maximumscore 3
Het Nieuwe Bouwen streefde naar licht, lucht en ruimte en strakke vormen zonder decoratie. In het antwoord moeten drie van deze vier gecursiveerde idealen genoemd en uitgelegd zijn:
− De villa is een ruimte die van de omgeving slechts is afgeschermd door een vloer en een dak en (bijna overal) door glazen wanden. Daardoor is het optimaal licht en lopen binnen- en buitenruimte in elkaar over (licht, lucht en ruimte).
− De vloer loopt over de hele lengte van het huis buiten door in een breed terras (ruimte en lucht).
− De bouw is zo strak en sober mogelijk: geometrische en minimalistisch, zonder toegevoegde versieringen (strakke vormen zonder decoratie).
per juist onderdeel 1
10 maximumscore 2
De antwoorden moeten de volgende strekking hebben:
• Park Meerwijk: De villa's sluiten met hun vormgeving, materiaalgebruik en kleur aan bij de omringende natuur. Ze lijken vergroeid met de omgeving 1
• Villa Berkel contrasteert met de natuur door de geometrische vormgeving en/of door het lage, het horizontale. Maar doordat de gevels grotendeels van glas zijn, is er nauwelijks een scheiding tussen binnen en buiten en/of beleven de bewoners de natuur alsof ze buiten zijn 1
Nieuwe zakelijkheid in Nederland
11. maximumscore 3
Drie van de volgende:
• strakke geometrische vormgeving
• plat dak (met een paviljoentje en een dakterras)
• lange, doorlopende raampartij of accent op horizontaliteit
• ‘zwevende’ balkons (aan de zijgevel)
• bovenbouw steekt naar voren uit
• witgepleisterde muren
• (stalen) buitentrap
• geen ornamenten
per juist antwoord 1
12. maximumscore 2
• licht: Een doorlopende raampartij (op de eerste verdieping) geeft veel licht in het interieur
en/of veel zicht naar buiten, of: op de begane grond is een glazen lichte hoekkamer
geconstrueerd 1
• lucht: Balkons/dakterras/buitentrap bieden (op elke verdieping) de mogelijkheid om buiten
te zijn (en de ramen kunnen ruim opengeschoven worden) 1
13. maximumscore 2
Met staal kan een skelet gemaakt worden waaraan betonnen vloeren worden opgehangen.
De muren hebben dan geen dragende functie meer. (De verdiepingen kunnen uitsteken; de
balkons hebben geen ondersteuning nodig.) Bij skeletbouw kunnen ramen groot/breed zijn
of kunnen (delen van) gevels helemaal van glas zijn (en de ramen hebben dunne, stalen
profielen).
Indien een relevant deel van het antwoord juist 1
14. maximumscore 3
Drie van de volgende:
• De woonkamer beslaat bijna de hele etage, waarbij de verschillende ruimtes (zithoek,
eethoek) in elkaar overlopen (met een schuifwand die een deel kan afsluiten).
• De woonkamer heeft één doorlopende vensterstrook aan de ene kant en vensters bij het
balkon en bij de eethoek, waardoor de buitenruimte bij het interieur betrokken wordt.
• De gladde zwarte vloer en/of de gladde deuren (met dunne lijsten en zonder versieringen)
versterken de ruimtelijke werking (omdat het oog geen ‘weerstand’ ontmoet).
• Wanden en plafond zijn wit of licht van kleur.
per juist antwoord 1
15. maximumscore 2
Twee van de volgende:
• Hij gebruikt verchroomde buizen: dit zijn industriële producten die tot leuningen, stoel- en
tafelpoten’ en/of lampenstandaard gebogen worden.
• Hij voegt geen versieringen toe: de meubels zijn eenvoudig en puur functioneel.
• Door de gebogen buizen ontstaat een lijnenspel of een eenheid in het interieur, of: de
meubels zijn geen zware elementen maar open/lichte/strakke vormen die aansluiten bij het
ruime, lichte interieur.
per juist antwoord 1
16. maximumscore 1
C
17. maximumscore 2
• De kaptafel is praktisch vanwege de gladde oppervlakken (zonder randjes) die goed schoon
te houden zijn 1
• De kaptafel is luxueus omdat de spiegel rond en heel groot is (je kunt jezelf van top tot teen
zien en het geeft een ruimtelijk effect aan de kamer), of: door het gematteerde glas bij de
lampen ontstaat (niet alleen een functionele maar ook) een sfeervolle of bijzondere
verlichting 1
18. maximumscore 2
• Er zijn (buis)lampen bevestigd aan de dragers van de spiegel (meedraaiend) 1
• De gematteerde delen van de spiegel fungeren als transparant scherm voor die lampen 1
19. maximumscore 1
De architecten wilden een architectonisch totaalconcept: alles moest op elkaar afgestemd en
modern/zakelijk en functioneel zijn, of: de hele inrichting moest net zo modern/zakelijk zijn
als de architectuur.
20. maximumscore 1
Eén van de volgende:
• De zakelijke architectuur van het Nieuwe Bouwen was meer iets voor fabrieksgebouwen of ziekenhuizen en werd voor woonhuizen ‘ongezellig’ gevonden.
• Door de sobere, strakke vormgeving werd het niet ‘rijk’ of ‘deftig’ genoeg gevonden voor een directeur of iemand van stand.